Pelargonia– odmiany, wymagania, uprawa, pielęgnacja, choroby

Pelargonia to jedna z najpiękniejszych i najbardziej popularnych roślin ozdobnych, które od lat zdobią ogrody, balkony i tarasy. Znana ze swojej obfitości w kwiaty o intensywnych kolorach, pelargonia zyskała miano jednej z ulubionych roślin ogrodników na całym świecie. Dzięki swojej wszechstronności, prostocie uprawy i niezawodności, pelargonia stała się niezastąpionym elementem w aranżacjach ogrodowych. W tym artykule dowiesz się wszystkiego o odmianach pelargonii, jej wymaganiach, uprawie, pielęgnacji oraz chorobach, które mogą ją zaatakować.

Czym jest pelargonia?

Pelargonia (Pelargonium) to rodzaj roślin z rodziny bodziszkowatych (Geraniaceae), który obejmuje około 250 gatunków. Roślina ta pochodzi głównie z Południowej Afryki, gdzie występuje w klimacie umiarkowanym. Pelargonia jest rośliną wieloletnią, ale w klimacie umiarkowanym uprawiana jest zazwyczaj jako roślina jednoroczna. Pelargonie charakteryzują się mięsistymi, pachnącymi liśćmi oraz dużymi, efektownymi kwiatami, które mogą występować w wielu kolorach, takich jak czerwony, różowy, fioletowy, biały, pomarańczowy czy purpurowy.

Pelargonie można uprawiać zarówno w gruncie, jak i w pojemnikach, co czyni je niezwykle uniwersalnymi roślinami ozdobnymi. Z ich pomocą można stworzyć kolorowe rabaty, zdobić balkonowe skrzynki czy ozdobić tarasy.

Odmiany pelargonii

Pelargonie występują w różnych odmianach, które różnią się między sobą kształtem, wielkością kwiatów oraz ich kolorem. Wśród najpopularniejszych odmian pelargonii wyróżniamy:

1. Pelargonia rabatowa (Pelargonium × hortorum)

Pelargonia rabatowa to najczęściej uprawiana odmiana, szczególnie w ogrodach i na balkonach. Jest to roślina o średniej wielkości kwiatach, które występują w różnych odcieniach czerwieni, różu, bieli i fioletu. Pelargonie rabatowe charakteryzują się zwartym pokrojem, co sprawia, że są doskonałe do sadzenia na rabatach i w pojemnikach. Kwitną obficie przez całe lato, przyciągając wzrok swoją intensywną barwą.

2. Pelargonia bluszczolistna (Pelargonium peltatum)

Pelargonia bluszczolistna to odmiana, która charakteryzuje się pnącym pokrojem. Jej pędy mogą osiągać długość nawet 1-1,5 metra, dlatego świetnie nadaje się do zawieszania w koszach lub na rabatach zwisających. Kwiaty pelargonii bluszczolistnej są mniejsze niż w odmianach rabatowych, ale również bardzo dekoracyjne, występujące w kolorach czerwonym, różowym, białym i fioletowym.

3. Pelargonia geranium (Pelargonium graveolens)

Pelargonia geranium to odmiana, która jest znana z intensywnego zapachu liści. Roślina ta jest wykorzystywana nie tylko w ogrodnictwie, ale także w przemyśle kosmetycznym i aromaterapii. Kwiaty pelargonii geranium są zazwyczaj różowe lub fioletowe, a ich zapach jest przyjemny i orzeźwiający. Jest to odmiana, która preferuje ciepłe stanowiska i dobrze przepuszczalne gleby.

4. Pelargonia szczepiona (Pelargonium × domesticum)

Pelargonia szczepiona to odmiana, która jest popularna wśród osób poszukujących dużych, efektownych kwiatów. Kwiaty pelargonii szczepionej są zwykle większe niż te w innych odmianach i mają intensywne kolory, takie jak czerwony, różowy, biały i fioletowy. Rośliny te dobrze rosną zarówno w gruncie, jak i w pojemnikach, stanowiąc ozdobę przez całe lato.

5. Pelargonia wonna (Pelargonium graveolens)

Pelargonia wonna to odmiana znana z aromatycznych, mięsistych liści, które mają intensywny zapach. Kwiaty tej odmiany są zazwyczaj różowe lub fioletowe, a roślina jest często wykorzystywana w ogrodach ze względu na swoje walory zapachowe. Pelargonia wonna doskonale rośnie w pełnym słońcu, a jej kwiaty przyciągają pszczoły i motyle.

Wymagania pelargonii

Pelargonie są roślinami, które mają stosunkowo niewielkie wymagania, jednak aby mogły rosnąć zdrowo i kwitnąć obficie, warto zapewnić im odpowiednie warunki. Oto najważniejsze wymagania pelargonii:

Stanowisko i temperatura

Pelargonie preferują pełne słońce, które zapewnia im odpowiednią ilość światła do prawidłowego wzrostu i kwitnienia. Rośliny te najlepiej rosną w miejscach nasłonecznionych przez większość dnia. Jeżeli pelargonia jest uprawiana w cieniu, jej kwiaty będą mniejsze i mniej liczne. Optymalna temperatura dla pelargonii to około 18-25°C. Rośliny te nie tolerują przymrozków, dlatego warto przenieść je do pomieszczenia w chłodniejszych miesiącach lub uprawiać je w pojemnikach, które łatwo można przenieść do cieplejszych miejsc.

Gleba

Pelargonie preferują gleby lekkie, przepuszczalne, o lekko kwaśnym odczynie. Gleba powinna być dobrze napowietrzona i nie zbyt mokra. Zbyt wilgotna gleba może prowadzić do gnicia korzeni, a rośliny będą mniej odporne na choroby grzybowe. Można wzbogacić glebę o kompost lub obornik, aby zapewnić roślinom odpowiednią ilość składników odżywczych. Dobrze jest także dbać o odpowiedni drenaż, aby zapobiec zatrzymywaniu się wody przy korzeniach.

Podlewanie

Pelargonie wymagają umiarkowanego podlewania. Należy unikać nadmiernego nawadniania, ponieważ zbyt mokra gleba sprzyja rozwojowi chorób. Podlewanie powinno być regularne, ale nie zbyt obfite – ziemia powinna wyschnąć między podlewaniami. W czasie upałów warto zwiększyć częstotliwość podlewania, ale zawsze dbać o to, by nie zostawić wody w podstawce doniczki, co mogłoby prowadzić do gnicia korzeni.

Nawożenie

Pelargonie najlepiej reagują na nawozy o wysokiej zawartości potasu, który wspomaga kwitnienie, oraz fosforu, który wspiera rozwój korzeni. Nawozy organiczne, takie jak kompost, lub nawozy mineralne o przedłużonym działaniu będą najlepszym rozwiązaniem. Należy nawozić pelargonie co 3-4 tygodnie, szczególnie w okresie intensywnego wzrostu i kwitnienia.

Uprawa pelargonii

Uprawa pelargonii jest stosunkowo łatwa, zwłaszcza jeśli zapewni się jej odpowiednie warunki. Rośliny te można uprawiać zarówno w gruncie, jak i w pojemnikach na balkonach, tarasach i w oknach. Oto kilka podstawowych zasad uprawy pelargonii:

Siew nasion

Pelargonie można rozmnażać z nasion, jednak jest to proces czasochłonny. Nasiona pelargonii wysiewa się na początku wiosny, najlepiej w lutym lub marcu, w specjalistycznym podłożu dla roślin doniczkowych. Kiedy rośliny wykiełkują, należy je przesadzić do doniczek lub na miejsce stałe, gdy minie ryzyko przymrozków. Zdecydowana większość pelargonii jest jednak rozmnażana przez sadzonki, co jest łatwiejszą i szybszą metodą.

Sadzonki

Pelargonie najlepiej rozmnażać przez sadzonki, które pobiera się z roślin matecznych wczesną wiosną. Sadzonki o długości 5-7 cm należy ukorzenić w wilgotnym podłożu, a po kilku tygodniach można je przesadzić do docelowych pojemników lub na rabaty. Sadzonki pelargonii dobrze ukorzeniają się w temperaturze około 20°C.

Sadzenie w gruncie

Pelargonie sadzi się na wiosnę, gdy minie ryzyko przymrozków, zazwyczaj w maju. Odległość między roślinami powinna wynosić około 20-30 cm, w zależności od odmiany. Rośliny należy posadzić w lekko wilgotnej glebie, zapewniając im odpowiednią ilość miejsca na rozwój korzeni i krzewienie.

Pielęgnacja pelargonii

Pelargonie wymagają regularnej pielęgnacji, aby mogły zdrowo rosnąć i obficie kwitnąć. Oto kilka kluczowych zasad pielęgnacji:

Usuwanie przekwitłych kwiatów

Aby przedłużyć okres kwitnienia, warto regularnie usuwać przekwitłe kwiaty. Dzięki temu roślina nie traci energii na produkcję nasion, a zamiast tego skupi się na tworzeniu nowych pąków kwiatowych. Usuwanie przekwitłych kwiatów poprawia również estetykę rośliny.

Przycinanie

Po zakończeniu kwitnienia warto przyciąć pelargonię, usuwając uschnięte liście i pędy. Regularne przycinanie sprawia, że roślina ma bardziej zwartą formę i lepiej się krzewi. W przypadku pelargonii bluszczolistnych, przycinanie jest szczególnie istotne, aby utrzymać ładny, zwisający pokrój.

Ochrona przed zimą

Pelargonie są roślinami wrażliwymi na mróz, dlatego w chłodniejszych rejonach warto wykopać je przed zimą i przechować w chłodnym, ale niezamarzniętym miejscu, takim jak piwnica. W cieplejszych klimatach pelargonie mogą być uprawiane jako rośliny wieloletnie.

Choroby i szkodniki pelargonii

Pelargonie są stosunkowo odporne na choroby, ale mogą być atakowane przez niektóre patogeny i szkodniki. Poniżej przedstawiamy najczęstsze choroby i szkodniki, które mogą wystąpić w uprawie pelargonii:

Choroby grzybowe

• Mączniak prawdziwy – Choroba ta objawia się białym nalotem na liściach. Rozwija się w wilgotnych warunkach i może zniszczyć roślinę. Aby zwalczyć mączniaka, należy usunąć chore liście i stosować środki grzybobójcze.
• Zgnilizna korzeni – Zgnilizna korzeni występuje w wyniku nadmiernego podlewania i złej cyrkulacji powietrza wokół rośliny. Aby uniknąć tej choroby, warto zadbać o odpowiedni drenaż i nie przesadzać z podlewaniem.

Szkodniki

• Mszyce – Mszyce to małe owady, które żywią się sokami roślinnymi. Mogą powodować więdnięcie rośliny i zniekształcenie jej liści. Należy je usuwać za pomocą środków owadobójczych lub naturalnych preparatów.
• Ślimaki – Ślimaki mogą zniszczyć młode rośliny, zjadając liście i pędy. Aby ochronić pelargonie przed ślimakami, warto stosować naturalne metody, takie jak pułapki lub odstraszacze.
• Nicienie – Nicienie to mikroskopijne robaki, które atakują korzenie rośliny, osłabiając ją i powodując żółknięcie liści. Aby zwalczyć nicienie, warto stosować środki ochrony roślin lub zmieniać glebę, w której uprawiamy pelargonie.